Dit is geen pijp

Afgelopen week liep ik over het hier onderstaande na te denken, ik
had de afbeelding van de pijp van Margritte gezien (bij DWDD) en zag er een enorme gelijkenis
in met de Zen filosofie. Ik vond het een wonderlijke en mooie vergelijking, genoot ervan en
het vloog weer met de wind mee. Tot ik vanochtend de Zen nieuwsbrief opende.
Tot mijn grote verbazing zag ik onderstaand stuk staan met exact dezelfde vergelijking!
Geschreven door Rients Ritskes (Osho en oprichter van Zen.nl)
Dit was geen toeval! Die man heeft ook DWDD gekeken!  :)

De Waarheid.
Wij mensen denken de 'waarheid' te 'kennen'.
Hebben we een 'juist beeld' van de wereld om ons heen, dan kennen we ‘de waarheid’.

Pas in het begin van de 20e eeuw kwam de taalfilosoof Wittgenstein erachter dat de relatie tussen woorden en feitelijkheden in de reële wereld altijd fictief is.

Woorden kunnen de werkelijkheid niet kunnen bevatten, maar kunnen slechts verwijzen naar een werkelijkheid. De concrete veranderende wereld is een feit, maar feiten zijn niet in woorden, noch in formules te vangen.  Woorden en formules duiden zaken en relaties aan, maar bevatten ze niet.
De kunstenaar Margritte druktte in zijn beroemde schilderij van een pijp, (''dit is geen pijp'')
zijn verrukking uit over dit nieuw verworven inzicht.
Het is geen pijp wat je hier ziet, maar een afbeelding van een pijp (verf, doek,potlood)
en een afbeelding is dus niet hetzelfde als waar het naar verwijst.
Immers door een afbeelding van een pijp kun je niet roken, door een echte pijp wel.

In China was het de 6e patriarch en groot zenmeester Hui-neng, die leefde van 638–713 na Chr. die dit inzicht al deelde met de wereld. (De Zen filosofen waren hier namelijk al wat jaartjes eerder mee bezig :)

Iedereen kent zijn eigen beschrijving van de werkelijkheid, maar niemand heeft de concrete werkelijkheid in zijn hoofd. Dat wat als ‘waarheid’ wordt gezien, berust veel meer op beelden, concepten en culturele afspraken, dan op de werkelijkheid. Hui-neng zegt; er bestaat geen enkel ding dat blijvend is, alles is verandering.

En later nog wat eenvoudiger door naar de maan te wijzen.met de nadruk op de vergelijking tussen vinger en maan. Je kunt wel met een vinger naar de maan wijzen, maar je moet niet zo dwaas zijn te denken dat de vinger de maan is.

De vinger is als woorden, een verwijzing naar de maan, maar niet de maan zelf.
Hij hield de wereld al meer dan 1400 jaar geleden voor: je kunt met woorden de werkelijkheid wel beschrijven, maar je woorden worden nooit de werkelijke waarheid. Hou je woorden en ideeën niet voor de werkelijkheid.

Toch denken de meeste mensen in deze wereld nog steeds dat ze de waarheid in pacht hebben als het gaat om de inzichten die ze er op na houden. Niet alleen religieuze fanatici houden er dit soort enge waarheidswaanbeelden op na, ook wijzelf kunnen ons regelmatig betrappen op momenten waarop we denken de waarheid in pacht te hebben. Hui-neng en met hem de hele zentraditie wil ons duidelijk maken dat een woord, slechts een idee is en niets meer dan dat.
(Tekst Rients Ritskes)